جوان آنلاین: تنها چند دقیقه پس از خبر عدم‌تصویب تعویق تحریم‌های ایران در سازمان ملل، بزرگ‌ترین صرافی رمزارزی کشور ناگهان قیمت تتر را از ۱۰۸ به ۱۱۴هزار تومان رساند، سیگنالی که کارشناسان آن را «آغاز موج گرانی در همه بازارها» می‌دانند. آغاز رسمی مکانیسم ماشه اگرچه فضای روانی بازار ارز را در ساعات نخست روز شنبه ملتهب کرد، اما بازار بسیار کمرنگ‌تر از روز‌های گذشته سپری شد، به‌گونه‌ای که فقط واسطه‌ها در بازار حضور داشتند و بازار خالی از خریدار و فروشنده بود. کنشگران معتقدند نوسانات نرخ ارز در روز شنبه جامعه را متشنج ساخته و اثر روانی ایجاد کرده است. یکی از اهداف اصلی تحریم‌کنندگان نیز همین است، یعنی بیش از آنکه به دنبال مشاهده اثر واقعی تحریم‌ها باشند، به دنبال ایجاد اثرات روانی و آشفتگی در جامعه هستند، از این رو دولت باید روی وضعیت ناپایدار روانی جامعه کار کند و به مردم اطمینان دهد که نباید انتظار رخداد جدیدی داشته باشند. قطعاً فعال‌شدن مکانیسم ماشه بیش از همه آزمونی است برای میزان تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر فشار‌های بیرونی و توان سیاستگذار برای مدیریت انتظارات در بازار؛ آزمونی که نتیجه‌اش در هفته‌های پیش رو، نه فقط در تابلوی نرخ ارز، بلکه در شاخص‌های مهم تولید و صادرات نمایان خواهد شد.
ساعت ۲۳ جمعه‌شب، در حالی که بازار‌های رسمی تعطیل و معاملات نقدی ارز آرام بود، یک جهش ناگهانی در بزرگ‌ترین صرافی رمزارزی کشور ثبت شد: قیمت تتر در نوبیتکس به یک‌باره از ۱۰۸هزار به ۱۱۴هزار تومان صعود کرد؛ رقمی که برخلاف روند لحظات پیشین و نرخ‌های اعلامی سایر وب‌سایت‌های شاخص ارز دیجیتال بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد این جهش، تنها چند دقیقه پس از انتشار خبر عدم‌تصویب‌نامه قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تعویق شش‌ماهه تحریم‌های ایران در مجمع سازمان ملل رخ داد؛ خبری که فضای روانی بازار را تحت فشار قرار داد و برای فعالان غیررسمی، بهانه‌ای برای عرضه «پالس گرانی» شد. تحلیلگران معتقدند بازار رمزارز به دلیل کمترین سطح نظارت مستقیم، به محل اجرای انواع سناریو‌های نوسان‌سازی، پولشویی و تحرکات غیرشفاف مالی تبدیل و تغییرات ناگهانی نرخ دارایی‌های دیجیتال، عملاً به سیگنال قیمتی سایر بازارها بدل شده است. جهش تتر در ساعت‌های پایانی جمعه، به معنای شکل‌گیری موج انتظارات تورمی در سایر حوزه‌ها از دلار نقدی تا کالا‌های وارداتی است و پیامد آن در معاملات هفته آینده قابل ردیابی خواهد بود.
منابع آگاه در گفتوگو با تسنیم تأکید می‌کنند که الگوی رفتاری برخی صرافی‌های رمزارزی، همزمان با شوک‌های سیاسی و بین‌المللی، حکایت از هماهنگی غیررسمی برای ایجاد فشار قیمتی دارد؛ پدیده‌ای که بدون برخورد قاطع تنظیم‌گران می‌تواند به ابزار دائمی گران‌سازی داخلی بدل شود.
در این خصوص رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به فعال شدن مکانیسم ماشه می‌گوید: این موضوع تأثیر جدیدی بر فعالیت بخش خصوصی در ایران نخواهد داشت، چراکه تمامی حوزه‌های حمل‌ونقل، بانکی و تجاری کشور پیش‌تر تحت تحریم بوده‌اند. آنچه امروز بیش از تحریم‌ها اقتصاد ایران را تحت فشار قرار می‌دهد، فساد گسترده داخلی است، با پایان فشار‌های تحریم، آینده فرصت مناسبی برای تقویت و پررنگ شدن بخش خصوصی تضعیف‌شده فراهم می‌کند که مدیریت مناسب و جلوگیری از گسترش شایعات، کلید موفقیت در این مسیر است.
مجیدرضا حریری در گفتوگو با ایسنا می‌گوید: تحریم‌ها در حوزه حمل‌ونقل، حوزه پولی- مالی و همچنین در حوزه فناوری به بخش‌هایی از صنایع نظامی ما مرتبط شده، اما آنچه از منظر واقعیت موجود تأثیرگذار است، مسئله‌ای بود که در همین هفت تا ۱۰ روز اخیر مشاهده شد، دلار در بازه‌ای کوتاه‌مدت، از ۱۰۰ به ۱۱۰هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد که این امر جامعه را متشنج ساخته و اثر روانی ایجاد کرده است. یکی از اهداف اصلی تحریم‌کنندگان نیز همین است، یعنی بیش از آنکه به دنبال مشاهده اثر واقعی تحریم باشند، به دنبال ایجاد اثرات روانی و آشفتگی در جامعه هستند. واضح است آنچه واقعاً لطمه می‌زند، فساد گسترده اقتصادی است که در چنین شرایط روانی، مفسدان اقتصادی برنده میدان می‌شوند. به نظر من باید همه تلاش کنیم روی همین وضعیت ناپایدار روانی کار شود و به مردم اطمینان دهیم که نباید انتظار رخداد جدیدی داشته باشند.
چه خبر از بازار آزاد ارز؟
طبق مشاهدات میدانی ایسنا از بازار آزاد ارز دیروز در میدان فردوسی و منوچهری، نرخ ارز در بازار با افزایش قیمت نسبت به روز‌های گذشته روبه‌رو بود، اما بازار بسیار کمرنگ‌تر از روز‌های گذشته سپری شد، به‌گونه‌ای که فقط واسطه‌ها در بازار حضور داشتند و بازار خالی از خریدار و فروشنده بود. طی هفته‌های اخیر و با نزدیک شدن به پایان مهلت زمانی برای فعال شدن اسنپ‌بک، بازار ارز شاهد افزایش قیمت و نوسانات افزایشی بود، به طوری که طی یک ماه گذشته قیمت دلار در بازار آزاد با رشد ۱۰هزار تومانی و قیمت یورو نیز با جهشی ۱۴هزار تومانی روبه‌رو شد.
بر اساس گزارش میدانی از بازار آزاد ارز (میدان فردوسی و منوچهری)، دیروز حدود ساعت ۱۴ تا ۱۴:۳۰، قیمت‌گذاری در بازار ارز با افزایش قیمت نسبت به روز‌های گذشته روبه‌رو بود و واسطه‌ها و دلال‌ها دلار را با قیمت‌هایی بین ۱۱۱ تا ۱۱۲هزار تومان می‌فروختند و با قیمت‌هایی بین ۱۰۹ تا ۱۱۰هزار تومان خریداری می‌کردند، همچنین واسطه‌ها اسکناس یورو را با نرخ۱۳۰هزار تومان می‌فروختند و این اسکناس را با نرخ‌های بین ۱۲۷ تا ۱۲۸هزار تومان خریداری می‌کردند، البته نرخ فروش یورو به این خاطر که معاملات آن نسبت به دلار کمتر است، از تفاوت در قیمت اعلامی فروش کمتری از سوی واسطه‌ها برخوردار بود.
اما نکته‌ای که دیروز در رابطه با بازار آزاد ارز در میدان فردوسی و منوچهری قابل توجه بود، حضور کم افراد و اشخاص (خریداران و فروشندگان غیرواسطه) بود، به طوری که بازار نه تنها شلوغ نبود، بلکه نسبت به روز‌های قبل، کمرنگ‌تر بود. علت این موضوع از برخی واسطه‌ها و فروشندگان ارز پرسیده شد که برخی غیرقابل پیش‌بینی‌بودن نرخ ارز در روز‌های آینده را علت کم‌رمقی و کمرنگ‌بودن بازار دانستند. از طرفی نیز بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند از آنجا که نرخ ارز به ویژه دلار، امروز به لنگر انتظارات تورمی در بازارها تبدیل شده است، با تحولات در عرصه
سیاسی- بین‌المللی دستخوش تحول و نوسان قیمت می‌شود و اگر ریسک‌های سیاسی کاهش پیدا کند، انتظارات تورمی نیز فروکش و قیمت ارز و همچنین طلا نیز در بازار آزاد عقب‌نشینی می‌کند.
بورس به اسنپ‌بک محل نداد!
روز شنبه بازار سرمایه برخلاف انتظار ناشی از احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه و روندی که از ۲۴شهریور در پیش گرفته بود سبزپوش شد، به طوری که شاخص کل با افزایش بیش از ۵۳هزار واحد به رقم ۲ میلیون‌و۵۷۷هزار واحد رسید. انتظار می‌رفت با فعال شدن مکانیسم ماشه، بورس قرمزپوش شود، اما بازار سرمایه رشد قابل توجهی داشت. برخی افراد علت این موضوع را کاهش ریسک تنش و جنگ ناشی از فعال شدن مکانیسم ماشه می‌دانند. در اولین روز هفته شاخص هم‌وزن نیز ۱۰هزارو۸۳۹ واحد افزایش داشت و در عدد ۷۸۰هزارو۸۵ واحد ایستاد.
بازارساز با تزریق ۵۰۰میلیون دلار وارد میدان شد
منابع آگاه در اتاق بازرگانی ایران خبر داده‌اند که بانک مرکزی و بازارساز از روز شنبه برنامه‌ای گسترده برای مداخله در بازار ارز آغاز می‌کنند: تزریق ۵۰۰میلیون دلار ارز پتروپالایشی از طریق تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا، ایجاد نماد اسکناس دلار و یورو برای تأمین سریع نیاز واردکنندگان خرد و تسهیل ترخیص کالا‌های ضروری از گمرک طی روز‌های آتی. هدف، به گفته مقام‌های بانک مرکزی، تأمین سریع ارز تجاری خرد و تسریع ترخیص کالا‌های ضروری است، البته این اقدام با الزام صادرکنندگان به عرضه ارز صادراتی در این نماد و فراهم شدن امکان خرید ارز از سوی واردکنندگان همراه خواهد بود، همچنین بانک مرکزی از هفته جاری تأمین ارز تمام ثبت سفارش‌های زیر ۵۰هزار دلار را عملیاتی کرده است که شامل بیش از ۳هزار تولیدکننده می‌شود.
تخصیص ارز برای سفارش‌های ۵۰ تا ۱۰۰هزار دلار نیز قرار است هفته آینده اجرا شود، همچنین شرایط ترخیص کالا‌های موجود در گمرک که نیازمند ارز هستند، به‌زودی تسهیل خواهد شد.
قطعاً فعال شدن مکانیسم ماشه بیش از همه آزمونی است برای میزان تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر فشار‌های بیرونی و توان سیاستگذار برای مدیریت انتظارات در بازار؛ آزمونی که نتیجه‌اش در هفته‌های پیش رو، نه فقط در تابلوی نرخ ارز، بلکه در شاخص‌های مهم تولید و صادرات نمایان خواهد شد.
